Ben jij hooggevoelig (HSP)?
22 mei 2017
Loskomen van gevoelens en gedachten
29 oktober 2017
Alles tonen

HSP? Zo deal jij ermee!

Hoogsensitiviteit of hooggevoeligheid is een bijzondere persoonlijkheidstrek. Eentje die je kwetsbaar kan maken, maar ook heel succesvol. Met onderstaande zes stappen krijg je misschien meer inzicht in je eigen gebruiksaanwijzing en die van sensitieve mensen in je omgeving en leer je omstandigheden creëren waarin je bijzondere talent tot uiting kan komen.

Stap 1: Kalmeer je zintuigen
‘Oog voor detail’ is een typisch HSP-kenmerk. HSP’ers zien over het algemeen op ‘zoek-de-verschillen-plaatjes’  de details veel vaker en sneller dan niet-HSP’ers. Ze zien bij het binnenkomen van een ruimte details als het bordje ‘nooduitgang’, of ze zien het meteen als iemand iets nieuws draagt en  weten wat er moet gebeuren om de ruimte gezellig te maken. Handige eigenschappen, bijvoorbeeld als er een brand uitbreekt of als je ervan droomt om stylist te worden. Maar dat ‘meer zien’ heeft ook een andere kant: doordat er veel informatie binnenkomt, kan dit snel teveel worden en kan het nemen van beslissingen lastig zijn.

Wie hoogsensitief is, voelt zich soms kritisch of ‘moeilijker dan anderen en soms lijkt dat ook inderdaad zo. Ze zijn niet per definitie moeilijker maar anders dan anderen. En wat anders is wordt door anderen vaak als moeilijk ervaren.  Dat is nu eenmaal en logisch gevolg van meer informatie binnen krijgen. Het advies is om je daar niet onzeker over te voelen, maar het juist als een kracht te beschouwen. Zo hebben hoogsensitieve mensen vaak een signaalfunctie. Wat goed is voor hen, blijkt later vaak goed voor iedereen.
Neem bijvoorbeeld de open kantoorruimten die lange tijd populair waren. Veel hooggevoelige mensen voelden zich hier niet prettig bij, al die prikkels in zo’n werkruimte. En wat bleek onlangs uit onderzoek? Dat mensen zich inderdaad minder goed kunnen concentreren in open kantoorruimten, hun werk vaker onderbreken en daardoor minder productief zijn. Durf dus voor je behoeften en ideeën op te komen. Ze zijn waardevol en soms zelfs vernieuwend.

Stap 2: Gebruik je inlevingsvermogen
Het idee dat hoogsensitieve mensen vaak empatischer zijn, is inmiddels ook wetenschappelijk bewezen. HSP’ers kunnen beter gezichten lezen en ook sterker meevoelen met de emoties van anderen. Dit laatste blijkt uit onderzoeken met MRI-scans waarin bij HSP’ers de cingulate cortex en de insula meer oplichtten, ofwel de hersengebieden verantwoordelijk voor bewustzijn en empathie.
Advies voor hoogsensitieve mensen is om die emotionaliteit en dat inlevingsvermogen vaker te gebruiken, bijvoorbeeld in hun carrière.

Stap 3: Creëer rust en harmonie

Of een hoogsensitief persoon floreert, hangt vooral af van de omgeving. Hij of zij is daar dus meer afhankelijk van dan een niet-hoogsensitieve persoon. Vroeger dacht men dat een HSP in een slechte omgeving meer risico liep op angsten en depressies dan een niet-HSP, en dat hij in goede omstandigheden evenveel risico liep. Recent onderzoek, onder meer aan de Vrije Universiteit van Brussel, laat zien dat mensen met HSP in de juiste omstandigheden het zelfs beter doen. Ze hebben een betere gezondheid, zijn vaak sociaal competenter en hebben succesvolle carrières. Daarnaast blijkt dat HSP’ers gevoeliger zijn voor hulp in de vorm van gesprekken met een vertrouwenspersoon, coach of therapeut. HSP’ers pikken technieken sneller op en incorporeren ze beter in hun leven. Het mes snijdt dus aan twee kanten: ja, hoogsensitieve mensen zijn vaak vatbaarder voor burn-out en stressgerelateerde aandoeningen, maar ze zijn ook gevoeliger voor positieve omstandigheden.

Het advies voor HSP’ers is om zoveel mogelijk zelf een goede context te scheppen. Alles begint met op tijd rust nemen, zodat je niet overprikkeld raakt. Een paar andere sensitieve mensen in je nabije omgeving kunnen fungeren als veilige havens. Daarnaast kun je omgaan met niet-hooggevoelige mensen die je gevoeligheid accepteren.

Op het werk hebben HSP’ers het vaak moeilijk met prangende deadlines, een over-kritische baas of een lawaaierige werkruimte. Gevoelige mensen voelen zich prettiger in een rustige, harmonieuze omgeving waar ze hun idees kunnen uiten en controle hebben over hun eigen tijd en omgeving. Eigen baas zijn, als dat binnen de mogelijkheden ligt, is daarom vaak heel goed voor mensen met HSP.

Stap 4: accepteren dat je anders bent
Veel hooggevoelige mensen denken een groot deel van hun leven dat er iets mis met ze is.
Ze zijn tenslotte anders dan de overige 80%. Het is belangrijk dat je dat ‘anders-zijn’ accepteert, want hoogsensitiviteit is niet te veranderen, het is ingebed in je centrale zenuwstelsel.

Stap 5: bewaak je grenzen
Als HSP raak je sneller overprikkeld met als mogelijk gevolg een emotionele reactie – irritatie, boosheid – en ook vermoeidheid.
Wanneer je overprikkeling weet te voorkomen, hoef je weinig tot geen negatieve effecten van je hoogsensitiviteit te ervaren. Vermijd situaties waarvan je weet dat ze moeilijk voor je zullen zijn. Je hoeft niet onder je niveau te gaan werken, want iemand met HSP die te weinig uitdagingen heeft, kan weer stressgerelateerde problemen krijgen. Maar ken je grenzen en respecteer ze. Je lichaam geeft vaak wel aan waar die grenzen liggen, met bijvoorbeeld hoofdpijn, hartkloppingen of een gejaagd gevoel.

Hoogsensitieve mensen raken soms ook te veel verwikkeld in de problemen van anderen of ze worden snel (te) intiem met mensen die niet goed bij hen passen. Trek ook daarin een grens, zet een stapje terug. Dat zal misschien niet meteen lukken, maar je leert het met vallen en opstaan.

Stap 6: verbeter je relaties
Relaties en sociale contacten kunnen voor hooggevoelige mensen behoorlijk lastig zijn. Je wil graag contact maar het is je ook snel te veel. Je kunt je erg verliezen in de gevoelens voor de ander, maar hebt ook veel tijd en ruimte voor jezelf nodig. Op momenten dat de ander net zin heeft om lekker tegen je aan te hangen en te vertellen over zijn of haar dag, reageer je vermoeid of geïrriteerd omdat je al te veel prikkels hebt gehad. Het is belangrijk om je eigen grenzen te bewaken in relaties en vriendschappen, maar anderzijds mag je je hoogsensitiviteit niet gebruiken om anderen je eigen wensen en voorwaarden op te leggen. Relaties horen gelijkwaardig te zijn; zoek het compromis en pas je ook aan anderen aan.

Aan je partner en goede vrienden kun je best vertellen dat je hoogsensitief bent, maar soms is het advies dit niet met iedereen te delen. Hoewel het voor veel HSP’ers een openbaring is als ze eindelijk weten waarom ze anders zijn, kun je niet verwachten dat de omgeving even opgetogen zal reageren. In sommige kringen wordt HSP als aanstellerig of moeilijk gezien. Je kunt het dan beter ‘strategischer’ aanpakken. Als mensen je bijvoorbeeld prijzen om je empathie of creativiteit zeg je bijvoorbeeld dat je hebt gelezen dat 20% van de mensen zo is. Vermijd liever het woord hoogsensitiviteit wanneer je verwacht dat mensen gaan fronsen of met hun ogen rollen, want hoogsensitiviteit heeft nog altijd de bijklank van ‘aanstellerij’ of ‘je superieur voelen’.

In lastige situaties kun je iets zeggen over de omstandigheden: op een vriendenweekend of familieweekend leg je bijvoorbeeld uit dat je soms even wat tijd voor jezelf nodig hebt en dat je fijner gezelschap bent als het rustiger is in je hoofd. De meeste mensen kunnen zich hier wel in inleven.

Ik hoop dat je met dit artikel HSP beter kun accepteren door te focussen op de positieve kanten ervan, en dat zijn er veel! Je begrijpt bijvoorbeeld subtiliteit, ziet nuances, je hebt een groot empathisch vermogen, je bent intuïtief, hebt een esthetisch oog… denk ook terug aan situaties waarin je dankzij je hoogsensitiviteit iets bijzonders hebt bereikt. Als je ophoudt jezelf voortdurend onder druk te zetten en te bekritiseren en je gevoeligheid accepteert en gaat omarmen, ga je jezelf snel veel beter voelen. Uiteindelijk zul je de positieve kanten van je bijzondere eigenschap veel beter gaan benutten.

Bronnen:
– Elaine Aron, Hoog sensitieve personen – Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt, A.W. Bruna, 2013
– Elaine Aron, Hoog sensitieve personen in de liefde – Hoe ga je om met relaties als de wereld je overweldigt, A.W. Bruna, 2013
– Susan Marletta-Hart, Leven met hooggevoeligheid – Van opgave naar gave, Uitgeverij Ten Have, 2015

zelfacceptatie--300x169