Gekke granen

Je ziet de laatste tijd steeds vaker granen met gekke namen voorbij komen. Wat is het in godsnaam en wat kun je ermee doen? Ik heb het dan bijvoorbeeld over freekeh, amarant, (parel)gort, farro, gierst en zo zijn er nog een aantal te noemen. Ik snap dat je niet meteen weet wat je hier allemaal mee kunt en wat het precies is. Ik leg het je uit!

Freekeh
Freekeh klinkt ook wel als freaky, maar dat is het niet. Met het ‘supergraan’ freekeh hebben superfoods als quinoa en bulgur er een serieuze concurrent bij. Nog maar een jaar geleden was dit graan in Nederland alleen nog in biologische supermarkten, online of in Turkse winkeltjes verkrijgbaar maar sinds kort ligt het ‘gewoon’ in de schappen van de Albert Heijn. Maar wat is het nu voor graan? Freekeh is een een jonge groene tarwesoort uit het Midden Oosten. Freekeh is nog onrijp als het wordt geoogst. Vlak na het oogsten word freekeh eerst in de zon gedroogd en vervolgens geroosterd om de harde schillen te verwijderen. Hierna wordt het zorgvuldig schoongewreven en nogmaals gedroogd in de zon. Dit bijzondere proces geeft een wat rokerige smaak aan de toch al wat nootachtige smaak van Freekeh. Kort gezegd is freekeh dus gewoon tarwe en daardoor niet vrij van gluten. Wel wordt beweerd dat omdat freekeh zo jong wordt geoogst de gluten nog niet zo goed ontwikkeld zijn en daardoor wel geschikt zou kunnen zijn voor mensen met een glutenintolerantie, toch vind ik voorzichtigheid hier zeker op zijn plaats.
Freekeh wordt daarnaast ook wel ‘supergraan’ genoemd omdat het door de vroege fase van oogsten heel voedzaam is. Zo is het graan bijzonder rijk aan eiwitten, mineralen en vitaminen en het verzadigd je daardoor goed. De bereiding is hartstikke simpel. Je kookt de freekeh zo’n 15-20 minuten in water en kunt het verder bereiden als rijst, coucous en quinoa. Je kunt het ook als basis voor een salade gebruiken of het een beetje door je ontbijtpap roeren.

Amaranth
Amaranth is officieel geen graan maar een zaadje van de amaranthplant. Amaranth zaadjes staat ook wel bekend als familie van quinoa. Dus ben je dol op quinoa maar wordt het nu wel een beetje saai? Probeer eens amaranth. Amaranth komt net als quinoa ook uit Zuid-Amerika en qua structuur en smaak lijkt het ook erg op quinoa. En ja, net als quinoa is ook amaranth glutenvrij. Erg fijn voor degenen die geen gluten mogen of willen eten. Amaranth bevat niet zoveel eiwitten als quinoa maar is onder meer rijk aan vitamine B en E en verschillende mineralen en vezels. Amaranth kan gebruikt worden voor pap en brood, het kan door de salade en het kan bij de warme maaltijd rijst vervangen.
De bereiding van amaranth is simpel. Je kookt het in zo’n 20-30 minuten gaar. Let er wel op dat amaranth een beetje ‘papperig’ wordt als je het kookt. Je kunt amarant ook poffen in een hete pan met wat olie, daar wordt het lekker knapperig van.

(Parel)gort
Gort is gepelde gerst. Parelgort klinkt mooi maar is niets anders dan rond geslepen gort en dus eigenlijk ook maar gewoon gepelde gerst. Gerst komt niet uit een mooi, warm en ver land maar groeit gewoon in Europa en was er zelfs al eerder dan tarwe. Gerst is dus als het ware ‘herontdekt’. In Nederland en de rest van Europa wordt gerst vooral gebruikt om bier van te maken. Je kunt met (parel)gort veel lekkere dingen maken: het kan bijvoorbeeld je rijst vervangen, je kunt het gebruiken in een salade en je kunt er zelfs risotto van maken.
(Parel)gort vereist wel een goede planning en voorbereiding want je kookt het gaar in zo’n 45 tot 60 minuten. Natuurlijk is hier door de fabrikant weer een oplossing voor bedacht en bestaat er sindskort ook ‘snelle gort’. Het snelle hieraan is dat je deze gort niet hoeft te weken. De smaak van deze gort is echter wel neutraal en je dient de gort zelf op smaak te maken.

Farro
Farro is een oeroud Italiaans graan dat al door de oude Romeinen werd geteeld. Het diende toentertijd vooral als favoriet voedsel voor het Romeinse leger. Er zijn voedselhistorici die beweren dat het hoge proteïne- en vitaminegehalte van farro brood en gekookte farro granen de sleutel was tot de militaire kracht van Rome.. Maargoed, tot zover. Meestal wordt farro vertaald naar ‘spelt’. Spelt en farro zijn echter wel familie van elkaar maar niet helemaal hetzelfde. Farro is de laatste jaren steeds bekende geworden vanwege de ‘gezondheidshype’ en de seizoensgebonden streekkeuken. De farro die in onze winkels wordt verkocht, wordt voornamelijk gebruikt voor Italiaanse gerechten. Maar farro kan op nog veel meer manieren worden gebruikt. Ook hier weer ter vervanging van rijst, in salades en soepen en je kunt de farro langzaam in bouillon garen en er risotto van maken. Bereidt farro in ruim water volgens de gebruiksaanwijzing op de verpakking. Dit hoeft niet lang te zijn.

Gierst
Gierst is een verzamelnaam voor een groep van graangewassen met kleine korrels die tot de grassenfamilie behoren. Gierst wordt ook wel ‘millet’ genoemd en andersom. Het is een uitstekend graan vol voedingsstoffen. Gierst is een glutenvrij graan maar mensen met een glutenintolerantie kunnen er wel op reageren alsof er gluten inzitten. Indien gierst niet geroosterd is heeft het de smaak die enigszins lijkt op boter en eieren. Wanneer de gierst geroosterd is komt er een nootachtige smaak bij. Gierst is lekker licht verteerbaar en heeft een niet al te lange kooktijd (zo’n 15-20 minuten + nog wat nagaren).

Heb je thuis granen staan waarvan je niet goed weet wat je er allemaal mee kan maken of heb je in de winkel granen gezien waarvan je niet goed weet wat het is of wil je gewoon meer informatie? Laat het me weten!