Kinderen en gevoel & emoties

De coronacrisis is ook voor veel kinderen een moeilijke tijd! Ze beseffen nog maar half wat er aan de hand is en ze missen hun vriendjes en vriendinnetjes. Ook zij ervaren regelmatig emoties als bang, boos, blij, gefrustreerd, teleurgesteld, verdrietig of jaloers. Daarnaast zijn ze vaak gevoelig voor de sfeer en emoties in huis. In de opvoeding is het omgaan met emoties vaak ingewikkeld. Als ouder probeer je van alles, maar kinderen uiten hun emoties primair en daardoor vaak heftig. Denk maar aan een drift- of huilbui, extreme angst, sombere gevoelens of een fikse boosheid.

Je kunt in zo’n situatie de neiging hebben om te vragen waarom het kind overstuur is en in gesprek proberen te gaan. Misschien heb je dan al ervaren dat het helemaal niet aankomt wat je zegt.

EMOTIES EN HET BREIN
Er is veel onderzoek naar de werking van het brein. Zoals je misschien wel weet, hebben de linker- en rechterhersenhelft allebei hun eigen functie:

Linkerbrein: ordenen, logisch nadenken, verbale communicatie.
Rechterbrein: beelden, herinneringen, emoties, non-verbale communicatie.

De emoties komen uit het rechterbrein. Bij jonge kinderen overheerst het rechterbrein nog. Dat is de reden waarom kinderen in het moment leven, primair reageren en nog geen tijd en  verantwoordelijkheden kennen. Op het moment dat je kind uit zichzelf ‘waarom’-vragen gaat stellen, weet je dat het linkerbrein zich aan het ontwikkelen is.

LOGICA EN EMOTIES
Zowel de linker- als rechterhersenhelft zijn nodig en de hersenbalk maakt het mogelijk om met elkaar samen te werken. Op het moment dat je kind erg emotioneel is, laat vooral het rechterbrein van zich horen. Dat betekent dat je kind letterlijk niet voor rede vatbaar is, want het kan pas een beroep doen op zijn linkerbrein, als het rechterbrein gesust is. Om die reden heeft het weinig zin om te vragen waarom je kind boos of verdrietig is, want op dat moment weet het dit zelf vaak ook niet. Daarom geldt: eerst kalmeren, daarna kun je in gesprek. Daarmee voorkom ook dat je de emoties van het kind ontkent en deze wegstopt met rationele argumenten.

Als je kind in een emotionele bui zit, bijvoorbeeld veel huilt of schreeuwt, moet het eerst tot rust komen. Het rechterbrein moet ‘gesust’ worden. Daarna kun je overgaan op de inhoud, waarmee je het linkerbrein aanspreekt

TIPS VOOR ALS JE KIND EEN EMOTIONELE UITBARSTING HEEFT
Probeer de stappen hieronder eens:
1. Neem de gevoelens van je kind serieus. Ook al denk jij: Aanstellerij, waar gaat het over… Bedenk dat het voor jouw kind groot en echt is wat hij/zij voelt.
2. Laat je kind merken dat je het begrijpt: Vertel dat je ziet hoe vervelend je kind zich voelt en snapt dat het allemaal niet makkelijk is voor hem/haar.
3. Reageer non-verbaal: Een aanraking, knuffel, begripvolle blik. Neem je kind bij je op schoot, wrijf over zijn rug. Wil je kind dit niet, dan noem je dat het eerst even tot rust mag komen en dat jij in de buurt bent voor een knuffel.

Indien je kind voldoende gekalmeerd is, kun je overgaan tot de inhoud en bespreken wat er aan de hand is. Laat je kind eerst vertellen en bespreek daarna hoe jullie het oplossen en hoe je kind een volgende keer kan reageren in een zelfde situatie.

Vertoont je kind ontoelaatbaar gedrag, zoals iemand pijn doen of iets kapot maken? Dan stop je eerst dit gedrag door je kind uit de situatie te halen. Breng het kind bijvoorbeeld naar een andere ruimte om rustig te worden. Dit kan bijvoorbeeld de eigen kamer zijn. Daarna kalmeer je het kind volgens bovenstaande stappen en ga je over de situatie in gesprek.

Bedenk ook dat kinderen die heftig emotioneel reageren vaak overprikkeld of oververmoeid zijn. Hen op zo’n moment even uit de situatie halen, bijvoorbeeld door hen even op de eigen kamer te laten rommelen, kan je kind al behoorlijk tot rust brengen.